Hafif Yaşam Tüyoları Yazılar

Kalye Ne Demek Osmanlıca? Bir Kelimenin Damakta Kalan Hikâyesi Kelimeler bazen sadece anlam taşımaz; kokusu, sesi, hatırası olur. “Kalye” de öyle bir kelime. İlk duyduğunuzda kulağa masalsı gelir; sofraya indiğinde ise tarihle bugünün aynı tabakta buluştuğunu fark edersiniz. Gelin, bu eski dostu birlikte keşfedelim; hem sözlüklerin satır aralarında, hem de tencerelerin buğusunda. Kalye Nedir? Kısa Tanım ve Osmanlıca Yazımı Osmanlı Türkçesinde “kalye / kalliye” (Arapça: قلية), yağda kavrulmuş etin meyve ve sebzelerle pişirilmesiyle yapılan bir yemek ailesini ifade eder. Bugün Türkçede de “kalye” olarak yaşar ve çoğu zaman yahni ve musakka gibi “sulu yemek”lerle akraba bir kulvarda anılır. Bu ad,…

Gözleme Hamuruna Kabartma Tozu Konur mu? Edebiyatın Hamuru, Kelimenin Kokusu Edebiyat, tıpkı bir hamur gibidir. Her kelime bir un tanesi, her cümle bir yoğuruş, her paragraf bir bekleyiştir. “Gözleme hamuruna kabartma tozu konur mu?” sorusu, yalnızca mutfağa ait bir merak değildir; yazının, sabrın ve emeğin doğasına dair de derin bir sorgudur. Çünkü bir metin nasıl yoğrulursa, bir hamur da öyle kabarır ya da sade kalır. Bir edebiyatçının mutfağı kalemdir; onun malzemeleri, un yerine sözcüklerdir. O halde gelin, gözleme hamurunun inceliklerinde anlatının dokusunu arayalım. Kelimelerin Kabarması: Edebiyatta Bekleyiş ve Zaman Kabartma Tozu Bir Anlatı Unsuru Olsaydı Eğer kabartma tozu bir anlatı…

Gözlem Becerisi: İktidarın, Bilginin ve Vatandaşlığın Görünmeyen Damarı Bir siyaset bilimci için “gözlem becerisi” yalnızca çevreyi dikkatle izleme yetisi değildir. Bu beceri, güç ilişkilerini anlamanın, toplumsal yapıyı çözümlemenin ve ideolojik manipülasyonları fark etmenin temel aracıdır. Çünkü kim neyi, nasıl gözlemler —ve kim gözlenir— bu dünyada kimin iktidar sahibi olduğunu belirler. Gözlem, bir eylemden çok bir siyasal pozisyondur. Gözlem Becerisinin Politik Doğası Gözlem becerisi genellikle bireysel bir yetenek olarak anlatılır; ancak siyaset bilimi perspektifinden bakıldığında, bu beceri bir iktidar pratiğidir. Toplumu gözlemleyen devlet, vatandaşı izleyen kurum, birbirini gözlemleyen bireyler… Hepsi birer güç ilişkisi ağı kurar. Michel Foucault’nun “Panoptikon” kavramı bu bağlamda…

Görev Tanımı Ne Demek? Eğitimin Kalbinde Sorumluluğun ve Anlamın Yeri Giriş: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücüne İnanan Bir Eğitimcinin Gözünden Eğitim, yalnızca bilgi aktarmakla sınırlı bir süreç değildir; insanın kendini, çevresini ve toplumu yeniden anlamlandırma yolculuğudur. Bu yolculukta her birey, kendi rolünü, yani kendi “görev tanımını” keşfeder. Bir öğretmen, bir öğrenci ya da bir veli olarak, hepimiz bu büyük öğrenme ekosisteminin bir parçasıyız. Peki, “görev tanımı ne demek?” sorusu bize gerçekten ne anlatır? Görev tanımı, yalnızca bir iş listesinden ibaret değildir; o, bireyin hem ne yaptığını hem de neden yaptığını anlamasını sağlayan bir pedagojik çerçevedir. Öğrenmenin kalbinde yer alan bu kavram, eğitimin…

Kültürün Sessiz Dili: Gremse Ne Demek? Giriş: Antropoloğun Merakıyla Bir Kelimenin İzinde Bir antropolog için her kelime, bir toplumun hafızasında yankılanan bir simgedir. Kelimeler, yalnızca iletişim araçları değil, aynı zamanda kültürel kimliğin aynalarıdır. Gremse kelimesi de bu türden bir aynadır; hem gündelik yaşamın içinden doğar, hem de geleneklerin derinlerine kök salmış bir anlam taşır. Bu yazıda, “Gremse ne demek?” sorusunu yalnızca bir tanım arayışı olarak değil, insanın kültürel evrenini anlamaya yönelik bir antropolojik yolculuk olarak ele alacağız. Gremse’nin Kökenine Antropolojik Bir Bakış Gremse kelimesi, Türkiye’nin farklı yörelerinde değişen anlamlarla karşımıza çıkar. Kimi yerlerde küçük bir tabak ya da yassı kap…

Hobidi Gırtlak Ne Demek? – Bir Sözcüğün Kalplere Dokunan Hikayesi Bugün size bir kelimenin hikâyesini anlatmak istiyorum. Hani bazı kelimeler vardır ya, kulağa hem tuhaf hem tanıdık gelir. “Hobidi gırtlak” da işte onlardan biri. Belki bir yerde duydunuz, belki birinin şaka yollu kullandığına tanık oldunuz. Ama bu kelime, sadece eğlenceli bir deyim değil — içinde hayatın sıcaklığını, insan ilişkilerinin inceliklerini taşıyan bir ifade. — Bir Kasaba Akşamı ve Hobidi Gırtlak’ın Başlangıcı Kasabanın meydanında bir akşamüstüydü. Hava turuncuya çalıyordu, rüzgâr ekmek fırınından yeni çıkmış koku gibi sıcak esiyordu. Mehmet, köyün marangozu, elinde talaş kokan ceketiyle kahveye girdi. Karşısında, elinde çay bardağıyla…

Umaç Çorbası Hangi Yöreye Ait? Bir Kase Hamur, Bir Dünya Mizah! Bazı çorbalar vardır, içtiğinizde sadece içinizi değil, ruhunuzu da ısıtır. Umaç çorbası da onlardan biri… Ama bir farkla: bu çorba, hem hamuru hem hikayesiyle sizi gülümsetmeyi başarır! Düşünün, mutfakta kadın “azıcık daha un ekleyelim, göz kararı” diyor; erkek ise ölçüyle, stratejik bir mühendis gibi “bir bardak yeter, fazla koyarsan hamur kabarmaz” diye uyarıyor. İşte o anda, mutfağın tam ortasında doğuyor: Umaç çorbası! — Umaç Çorbası Nedir? Yörenin Sıcacık Mizahı Önce şu merak edilen sorudan başlayalım: Umaç çorbası hangi yöreye ait? Cevap: Orta Anadolu’nun bereketli topraklarına! En çok da Konya,…

Geri Dönüşüm ve Toplumsal Yapı: Bir İlişkisel Pratik Olarak Çevre Duyarlılığı Bir Sosyolojik Perspektiften: Geri Dönüşümün Toplumsal Dinamikleri Geri dönüşüm, çevre dostu bir yaşam biçimi olarak hepimizin kulağında yankı uyandıran bir kavram. Ancak bu kavramı sadece doğa ile olan ilişkimizle sınırlamak, toplumsal yapıları ve bireylerin bu yapılarla nasıl etkileşime girdiğini gözden kaçırmak olur. Bir araştırmacı olarak, insanların çevre ile kurdukları ilişkileri incelediğimde, geri dönüşümün yalnızca çevre bilincine dair bir pratikten çok, toplumsal normlar, kültürel pratikler ve cinsiyet rolleri gibi daha derin yapıları yansıtan bir faaliyet olduğunu fark ediyorum. Çünkü geri dönüşüm, bireylerin günlük yaşamlarında sürekli olarak karşılaştıkları bir durum olmasına…