Stupor Nedir? Beynimiz Neden “Donuyor”?
Herkesin başına gelmiştir; bir sabah uyandığınızda gözleriniz yeni açılmış, ama beyniniz hâlâ uyuyor. Gözleriniz odanın etrafını tarıyor, ama zihniniz hâlâ sabah kahvesini içmeye çalışıyor. İşte tam bu noktada “stupor” devreye giriyor. Ama ne demek bu “stupor” ve neden beyin bazen tamamen kapanıyor?
Başlıktan da anlayabileceğiniz gibi, stupor çok sofistike bir kelime gibi gözükse de aslında oldukça basit bir kavramı tanımlar: Beynin geçici olarak işlevsiz hale gelmesi. Yani bir anlamda, “Beyin, dur! Şu an hiçbir şey düşünme!” mesajı alır ve durur. Herkesin başına gelebilecek bir durum ama bu, her zaman çok daha büyük bir olaymış gibi hissedilir. Beyniniz donmuşken çözüm önerileriyle sizi rahatlatmak isteyenler de olacaktır tabii ki…
Erkekler ve kadınlar arasındaki farkları bir de stupor üzerinden konuşalım. Erkekler, bir problemi “çözmeye” çalışırken -evet, her şeyin bir çözümü olduğuna inanan o yaklaşımla- durumu kurtarmak için ilk adımlarını atarlar: Kafalarındaki planları hızla sıralar, “Beynim donmuş olabilir ama kahve içip birkaç dakikada toparlanırım” diye düşünürler. Her şeyin bir çözümü olduğuna inanırlar. Stratejik ve çözüm odaklıdırlar; ama stupor anında beynin tek çözümü ‘gerçekten hiçbir şey düşünmemek’ olabilir.
Kadınlar ise durumu biraz daha farklı ele alabilirler. “Beyninizin durması mı? O zaman gel, bana anlat, birlikte konuşalım, belki bir şeyler buluruz…” Empatik yaklaşım onları rahatlatır. Erkekler, soğukkanlı bir stratejiyle problemi çözmeye çalışırken, kadınlar daha çok “bunu duydum, senin hislerini anlıyorum” diyerek, çözüm arayışına girmeden önce o anın duygusal boyutuyla ilgilenirler. Çünkü onların beynindeki her şey birbirine bağlıdır, bir şeyin durması tüm sistemi etkileyecektir!
Ama gelin, konuya daha derinlemesine bakalım. Stupor, aslında bir tür nörolojik durumu tanımlar. Kişi, çevresine karşı tepkisizdir ve düşünme yetisi büyük ölçüde azalmıştır. Kafası bulanık ve ne yaptığını ya da ne olduğunu tam olarak kavrayamaz. Şimdi hepimizin beyninin bazen bu şekilde işlevsiz hale gelmesi çok da garip değil. Çünkü bir şeyler düşünmekten bıkmış olabiliriz ya da bazen kendimizi çok yorgun hissederiz. Beynimiz bir noktada bize “tamam, ben biraz uyuyorum” diyebilir.
Bir de “stupor” durumunun kökeniyle ilgili konuşalım. Latince “stupere” kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime, “sersemlemek” ya da “düşünme kapasitesinin azalması” anlamına gelir. Yani beyninizin “off” butonuna basması, tarihsel olarak da bir anlam taşır. Ve bu durum, çoğunlukla stres, ağır yorgunluk, aşırı alkol tüketimi veya psikolojik travmalarla ilişkili olabilir. Ama stresli bir iş gününün ardından verdiğiniz tepki de aynı şekilde bir stupor olabilir: Beyninizi kapatmak ve sadece ‘bunu düşünme’ demek.
O zaman şunu sormak gerekir: Stupor anlarında neler yapmalı? Erkekler bu durumu çözmeye çalışabilir, bir kahveyle işe koyulabilirler, ama kadınlar bazen biraz zaman ayırıp “Beynimiz niye durdu?” sorusunu sorabilirler. Farklı yaklaşımlar olsa da, aslında bir noktada herkesin beynini dinlendirmesi gerektiğini kabul ediyoruz.
Sonuçta, hepimiz zaman zaman “Beyin, hadi biraz mola ver” demek zorunda kalabiliriz. Fakat unutmayalım ki, bu sadece bir anlık bir durumdur. Beyniniz biraz dinlendikten sonra tekrar iş başına geçer.
Şimdi Söz Sizde!
Hepimiz zaman zaman stupor anları yaşarız. Peki, sizdeki en unutulmaz stupor anı nedir? Bunu yorumlarda bizimle paylaşın! Hem kadınlar hem erkekler, yaşadığınız en komik “beyin durma” hikayelerinizi duymak isteriz!